La kompleta gvidilo por publikigi liberajn videludojn

Ĉi tiu artikolo estis tradukita kaj adaptita el la blogo de Drew DeVault.

Videludoj estas interesa klaso de programo. Male ol la plejmulto da programoj, ili estas kreema peno, anstataŭ praktika utilaĵo. Dum la plejparto da programoj postulas novajn funkciojn por respondi al la praktikaj bezonoj de siaj uzantoj, videludoj postulas novajn funkciojn por servi la kreeman vizion de siaj kreantoj. Simile, aferoj kiel restrukturigado kaj pago de la teknika ŝuldo ofte estas multe malprioritigitaj por prefere eldoni ion kiel eble plej baldaŭ. Multaj el la kunlaboraj avantaĝoj de la liberaj programoj estas malpli aplikeblaj al la videludoj. Eble pro ĉi tiuj kialoj estas tre malmultaj komercaj liberaj ludoj.

Tamen estas kelkaj ekzemploj de ĉi tiaj ludoj, kaj ili havis grandan influon sur la videludado. Id estas fama pro tio, publikigis la fontkodon de pluraj versioj de DOOM. La motoro Quake ankaŭ estis publikigita sub la GPL-permesilo kaj iĝis tre influa, servinte kiel bazo por multaj ludoj, inter ili klazikaĵo kiel la serio Half Life. Granda parto de la kanono de la videludoj eblis danke al la malavaraj kontribuoj de la publikigantoj de liberaj programoj.

Publikigi liberajn ludojn estas ankaŭ estas afero de historia konservado. La proprietaj ludoj tendencas atrofiiĝi. Multe post iliaj glortempoj, kun malabundaj taŭgaj platformoj kaj fizikaj kopioj malfacile akireblaj, multaj ludoj mortas malrapide kaj silente, forgesitaj en la historiaj analoj. Iuj ludoj superis ĉi tion liberigante sian fontkodon, faciligante al ŝatantoj porti la ludon al novaj platformoj kaj konservi ĝin viva.

Kio estos la heredaĵo de via ludo? Ĉu ĝi estos tute forgesita, nekapabla funkcii sur nuntempaj platformoj? Ĉu ĝia kodo estos disponebla, foje utila por la dediĉita ludanto, sed kun malmulte da plua atingo? Eble ĝi sekvas la vojon de DOOM, eterne vivante en adaptoj al centoj da aparatoj kaj operaciumoj. Eble ĝi sekvos la vojon de Quake kaj ĝia animo ĉiam apartenos al la estontaj klasikaĵoj. Se vi tenas la fontkodon fermita, la sola rezulto estas la unua: iam ĝojita, nun forgesita.

Kondiserante ĉi tion, kiel vi sekurigas la heredaĵon de via ludo?

Disponebla kodo: la minimumo

La minimumo estas igi vian ludon «koddisponebla». Sciu, ke tio ne estas la sama afero kiel igi ĝin libera aŭ malfermitkoda! Iuj ekzemploj de ĉi tiu kategorio inkludas Alien 3, Civilization IV kaj V, Crysis, Deus Ex, Prince of Persia, Unreal Tournament kaj VVVVVV.

Ĉi tiu metodo igas, ke oni povu vidi vian fontkodon kaj eble kompili kaj ruli ĝin, sed malpermesas la derivitajn verkojn. Ĉi tio certe pli bonas ol lasi ĝin malfermitkoda: donas utilajn rimedojn por modifantoj, rapidludantoj kaj aliaj fanoj; kaj sindonaj ludantoj povas uzi ĝin kiel bazon por funkciigi la ludon en estontaj platformoj, kvankam sole kaj sen la rajto kunhavigi sian laboron.

Se vi elektus metodon de minimuma limigo, iuj ludantoj povus kunhavigi sian laboron, sed vi lasus al ili en manka jura situacio. Mi rekomendus tion, se vi estas tre protektema de via intelekta propraĵo, sed sciu, ke vi limigos la eblan duan vivon de via ludo, se vi elektas ĉi tiu metodon.

Rajtocedo kun proprietaj havaĵoj

La sekva paŝo estas liberigi vian programon per rajtoceda permesilo, sed evitante etendi la permesilon al la havaĵoj — iu ajn kiu volas funkciigi la fontkodon devus aŭ aĉeti la ludon el vi kaj eltiri la havaĵojn aŭ provizi siajn proprajn havaĵojn komunume kreitajn. Ĉi tio estas populara metodo inter liberprogramaj ludoj kaj donas al vi la plejmulton da la avantaĝoj kaj malmulton da malavantaĝoj. Vi aliĝos al niaj ekzemploj de DOOM, Quake, Amnesia: The Dark Descent, System Shock, Duke Nukem 3D y Wolfenstein 3D.

Ĉi tiaj ludoj ĝojas longan vivon, ĉar ilia kodo estas pli facile portebla al novaj platformoj kaj kunhavebla kaj aliaj uzantoj. DOOM funkcias en poŝtelefonoj, kameraoj, bankaŭtomatoj kaj eĉ en panrostiloj! Ĝia heredaĵo estas sekura sen nenia daŭra engaĝiĝo de la originaj programistoj. Tio ankaŭ permesas derivitajn verkojn — novajn ludojn bazitajn sur via kodo —, kvankam ĝi povus fuĝigi iujn disvolvistojn. Uzi rajtocedan permesilon kiel la GPL postulas ankaŭ igi la derivitajn verkojn liberaj programoj. La komunumo ĝenerale ne havas problemon pri tio, sed ĝi povas influi la volon de estontaj programistoj integri vian laboron en iliaj propraj komercaj ludoj. Mi persone pensas, ke la disvastigo de liberaj programoj, kiu estas implicita en la uzo de rajtoceda permesilo estas pozitiva afero — sed eble vi volas uzi alian metodon.

Permesema permesilo, proprietaj havaĵoj

Se vi volas permesi, ke via fontkodo atingu kiom eble plej multaj estontaj ludoj, permesema liberprograma permesilo kiel MIT estas la vojo. Flotilla estas ekzemplo de ludo, kiu uzis tiun rimedon. Ĝi permesas al programistoj integri vian fontkodon en iliajn proprajn ludojn sen multaj limigoj, aŭ kreante rektan derivaĵon aŭ prenante etajn specimenojn de via kodo kaj integrante ĝin en ilian propran projekton. Tio bezonas nenian devigon publikigi iliajn proprajn ŝanĝojn aŭ laborojn per simila maniero: ili povas simple preni ĝin, kun malmulte da kondiĉoj. Tia procedo ege faciligas integri ĝin en novajn komercajn ludojn.

Ĉi tio estas la plej sindonema maniero liberigi vian kodon. Mi rekomendus ĉi tion, se vi ne zorgas pri tio, kio okazos al via kodo poste, kaj vi nur volas liberigi ĝin kaj fari alian aferon. Kvankam ĉi tio certe ebligos al la plej granda nombro da estontaj projektoj uzi vian laboron, la rajtoceda metodo pli bonas por certigi, ke la eble plej granda nombro da estontaj ludoj estu ankaŭ liberaj.

Malfermitaj havaĵoj

Se vi sentas vin speciale oferema, vi ankaŭ povas liberigi la havaĵojn. Bonaj permesiloj por ĉi tio estas la Creative Commons-permesiloj. Ĉiuj el ili permesas la liberan redistribuon de viaj havaĵoj, do estontaj ludantoj ne devos aĉeti vian ludon por akiri ilin. Ĉi tio povus esti grava se la distribuada platformo, kiun vi uzis, mortas aŭ se vi ne plu vivas kaj neniu povas aĉeti el vi — bone konsideru tion antaŭ decidi, ke vi preferas konservi vian elcenton de la malkreskantaj vendoj de viaj havaĵoj dum via ludo maljuniĝas.

Uzi Creative Commons ankaŭ ebligas al vi agordi kiel viaj havaĵoj povas esti reuzitaj. Vi povas elekti malsamajn CC-permesilojn por regi la komercigadon de viaj havaĵoj kaj uzadon en derivitaj verkoj. Por permesi liberan redistribuon kaj nenion pli la CC NC-ND (nekomerce, nemodifite) sufiĉos. La permesilo CC BY-SA estas la rajtocedo de kreaj komunaĵoj: ĝi ebligos liberan redistribuon, komercigadon kaj derivitajn verkojn, se la derivitaj verkoj ankaŭ estas kunhavigitaj per la samaj rajtoj. La permesema metodo estas CC0, kiu estas la analoga maniero publikigi viajn havaĵojn kiel publikajn havaĵojn.

Permesi derivitajn verkojn kaj rekomercigon de viaj havaĵoj povas ŝpari al novaj disvolvistoj de ludoj multe da tempo, precipe sendependaj disvolvistoj kun malgranda buĝeto. Tio ankaŭ bonegas por krei derivitajn ludojn, simile al modifado, kiu ebligas al kreemaj ludantoj miksi viajn havaĵojn por krei novan ludon aŭ krompakon.

Kaj kio se mi ne plene posedas mian ludon?

Vi ne povas fordoni la rajtojn pri io, kion vi ne posedas. Se vi dependas de proprietaj bibliotekoj, de redaktilo de eksteraj liverantoj aŭ ne posedas la rajtojn de la muziko aŭ bildoj, vi ne povas liberigi ilin.

En tiu okazo, mi rekomendas publikigi ĉion, kion vi povas, kiel liberan programon. Tio povus signifi, ke vi fine publikigas rompitan ludon — simple ĝi povus ne funkcii, aŭ eĉ ne kompili, sen tiuj havaĵoj. Ĉi tio bedaŭrindas, sed liberigante ĉion, kion vi povas, vi lasas vian komunumon en bona pozicio por mem plenigi la mankojn, eble restrukturigante vian kodon por solvi ilin aŭ anstataŭigante la proprietajn partojn per liberaj alternativoj. Ĉi tio ankaŭ permesas, ke la partoj de via ludo, kiuj estas malfermitkodaj, povu esti reuzitaj en estontaj ludoj.

Sed trompantoj povus uzi ĝin!

Tio veras. Kaj indas mencii, ke se via ludo havas devigan interretan eron bazitan sur viaj propraj serviloj, liberigi tiun programon ne multe sencas, speciale se vi finfine decidas malŝalti tiujn servilojn.

Oni devas kompromisi. Verdire estas tre malfacile malhelpi trompadon en via ludo. Se vi kreis popularan plurludulan ludon, vi kaj mi ambaŭ scias, ke estas ankoraŭ trompantoj, kiuj uzos ĝin spite al viaj fortaj klopodoj. Teni ĝin proprieta ne forpuŝos la trompantojn. Sociaj solvoj pli bonas — kiel sistemo por raporti trompantojn aŭ lasi al amikoj ludi en privataj serviloj.

Liberigi vian kodon povus helpi al mallertaj kodumuloj eltrovi kiel pli facile trompi en via ludo. Mi ne povas decidi por vi, ĉu la kompromiso farindas por via ludo, sed mi povas diri al vi, ke la avantaĝoj malfermi ĝin estas vastaj kaj la efikeco teni ĝin fermita por malhelpi trompadon estas dubinda.

Sed mia kodo hontigas!

Ankaŭ tiu de ĉiuj aliuloj. 🙂 Ni ĉiuj scias, ke ludoj havas striktajn templimojn kaj pura kodo ne estos la 1-a prioritato. Mi garantios al vi, ke via komunumo estos ĝoje tro okupita por juĝi vin pro la kvalito de via kodo. La ideo, ke ĝi devas esti unue «purigita» signifas la morton de multaj projektoj, kiujn oni alie povintus liberigi. Se vi sentas vin tiel, vi verŝajne neniam satos kaj pro tio neniam malfermos ĝin. Mi garantias al vi: via ludo pretas por esti liberigita, ne gravas en kiu stato ĝi estas!

Kromaĵo: Ethan Lee informis min pri kodo vere terura kodo, kiu restis en VVVVVV, kiun vi povas libere konsulti en la etikedo 2.2. Ĝi ne estas bonega, sed vi verŝajne ne sciis tion — vi nur memoras VVVVVV kiel kritike aklamitan ludon. Ludprogramistoj laboras sub striktaj limoj kaj neniu juĝas ilin pri tio — ni nur volas ĝoji.

Do kion mi devas fari?

Ni vidu la konkretajn paŝojn. Vi unue devas respondi la sekvajn demandojn:

• Ĉu mi fakte posedas la tutan ludon? Kiujn partojn mi rajtas publikigi kiel liberan programaron?
• Ĉu mi igos la kodon koddisponebla, rajtoceda aŭ permeseme licencita?
• Kio pri la havaĵoj? Ĉu proprietaj? Ĉu Creative Commons? Se ĉi tio, kiu versio?

Se vi ne certas pri kio plej bonas, mi rekomendus uzi la GPL-permesilon por la kodo kaj CC BY-SA por la havaĵoj. Tio permesas derivitajn verkojn, kondiĉe ke ili estas malfermitaj per simila permesilo. Tio ebligas al la komunumo konstrui sur via laboro, portante ĝin al novaj platformoj, konstruante prosperanta komunumon de ludmodifantoj kaj libere kunhavigante viajn havaĵojn, garantiante daŭran heredaĵon al via ludo. Se vi ŝatus decidi la detalojn per vi mem, relegu la suprajn komentojn denove kaj elektu la permesilojn, kiujn vi ŝatus uzi por ĉiu afero antaŭ daŭrigi.

Se vi bezonas helpon kun iu el ĉi tiuj paŝoj aŭ vi havas ian demandon, sendu al mi retmesaĝon, kaj mi helpos vin kiel eble plej bone.

Publikigi la fontkodon

Preparu arkivon de via fontkodo kaj aldonu la permesil-dosieron. Se vi elektis la koddisponeblan metodon, simple skribu «Aŭtorajto © . Ĉiuj rajtoj rezervitaj.» en teksta dosiero nomita PERMESILO [angle LICENSE].

Se vi volas rapide fini tion, simple metu la kodon kaj permesilon en zip- aŭ tar-dosieron kaj lasu ĝin en via retejo. Pli bona metodo, se vi havas paciencon, estus publikigi ĝin kiel Git-deponejon. Se vi jam uzas versikontrolon, vi eble volas zorge pripensi, ĉu vi volas publikigi vian tutan versikontrolan historion — la respondo povus esti «jes», sed se vi necertas, la respondo estas probable «ne». Simple faru kopion de la kodo, forigu la .git-dosierujo kaj importu ĝin en novan deponejon, se vi bezonas fari tion.

Bone kontrolu, ke ne estas registrante neniun artefakton — plenumebla dosiero, bibliotekon, ktp. —, kaj poste alŝutu ĝin al via preferata gastiga servilo. GitHub estas populara elekto, sed mi egoisme rekomendus Sourcehut ankaŭ. Se vi havas tempon, skribu etan LEGUMIN-dosieron [angle README], kiu servu kiel enkonduko por la projekto.

Publikigi la havaĵojn

Se vi elektas lasi la havaĵojn proprietaj, ne estas pli da paŝoj. Ludantoj povos eltrovi kiel eltiri la havaĵojn el la aĉetita ludo.

Se vi decidas malfermigi ilin, preparu arkivon de viaj havaĵoj. Aldonu kopion de la permesilo, kiun vi elektis — ekzemple la Creative Commons permesilon, kiun vi uzis — kaj enmetu ĝin en zip-an, tar-an aŭ similan dosieron. Publikigu ĝin en via retejo kaj, se vi sentas vin oferema, preparu iujn instrukciojn pri kiel enmeti la havaĵaron en la ludon, kiam ludanto kompilu vian ludon.

Rakontu al la mondo!

Sciigu al ĉiuj, ke vi liberigis vian ludon! Skribu etan artikolon en via blogo, ligu al la fontkodo kaj al la havaĵoj kaj ĝuu iom pli el la famo, kiam la gazetaro kaj la komunumo dankas vin por via kontribuo.

Lasta peto rilate al tio: se vi elektas koddisponeblan metodon, menciu ĝin tiel en viaj publikaj deklaroj. Disponebla kodo ne estas la samo kiel «libera programo» aŭ «malfermitkodo» kaj la distingo gravas.

Kaj nun estas mia vico danki vin: mi tre ĝojas, ke vi publikigis vian ludon kiel liberan programon! La komunumo estas multe pli riĉa danke al via kontribuo, kaj mi esperas, ke via ludo vivu dum multaj jaroj, per portoj kaj modifoj kaj spirite per ĝiaj kontribuoj al estontaj ludoj. Vi faris ion mirindan. Dankon!