Pli bonas uzi liberan monon

Fidata mono daŭre iĝas pli senvalora kaj estas kontrolata de malgranda elito. Aliflanke ekzistas malfermitkodaj ĉifrovalutoj, kiuj ne povas esti inflaciigitaj kaj funkcias en samtavola reto, sen neceso de centra banko aŭ unika administranto. Kial indas atenti pri ili kaj uzi ilin? Kiel fari tion?

Tia mono ne ĉesas gajni valoron kompare al fidataj valutoj, ĉar ĝi ne povas estas kreita el nenio, kiel centraj bankoj faras, kiam estas interesa por ili. Pro tio homoj, kiuj ŝparas aŭ investas en ĉifrovalutoj, havas grandan avantaĝon kompare kun homoj, kiuj ŝparas fidatan monon.

Evoluo de la prezo de Bitcoin inter marto de 2013 kaj aŭgusto de 2024
Evoluo de la prezo de Monero inter majo de 2014 kaj aŭgusto de 2024

Sed ne temas nur pri investilo; ili ankaŭ estas mono, kiu povas esti uzata por aĉeti ĉiujn specojn de varoj kaj servoj. Ekzistas granda kvanto da firmaoj, kiuj akceptas ĉifrovalutojn. Se firmao ne rekte akceptas ilin, eblas en multaj okazoj aĉeti donackartojn pere de firmaoj, kiuj agas kiel perantoj1. Eblas vivi uzante nur ĉifrovalutojn; mi faris tion dum iom da tempo kaj mi daŭre uzas ilin.

Legu plu el Pli bonas uzi liberan monon

La media efiko de fidata mono

Malsaĝuloj parolas pri la media efiko de ĉifrovalutoj. Nenion ili scias. Kiom da militoj kaŭzis fidataj valutoj kaj la povaj montroj de politikistoj kaj centraj bankistoj?

Fidataj valutoj estas inflaciaj kaj tial instigas la ekonomian kreskadon (je kioma kosto? Kiu malprofitas?). Tiu inflacio ankaŭ mildigas la ŝuldon de ŝtatoj, estas kiel nevidebla imposto kontraŭ malriĉuloj kaj finance stultaj homoj.

Stultaj ĵurnalistoj, centraj bankistoj kaj politikistoj klopodas bremsi la financajn sendependecon kaj privatecon per malpermesoj kaj partiaj novaĵoj. Ili nek sukcesis nek sukcesos. Tio estus kiel provi malpermesi valorajn metalojn.

Ekzistas ĉifrovalutoj, kiuj estas rubo, kiuj ne provizas privatecon, ktp., sed oni ne povas juĝi ĉion same. Krome la media efiko estas minimuma kompare kun tiu de la fidataj valuto. Por tiuj, kiuj plej zorgas pri la medio, ekzistas ĉifrovalutoj, kiuj ne uzas laborpruvajn algoritmojn.

La Interreto havas luantojn kaj proprietulojn, kio vi estas?

Multaj plendas pri tio, ke ili estas cenzuritaj en la Interreto, ke ili ne povas publike paroli pri specifaj temoj pro timo perdi publikon kaj enspezon kaj tiel plu. Ili dependas de platformoj, kiujn ili neniel regas, ili estas kvazaŭ luantoj, kiuj povas esti forpelitaj iam ajn. Kiam vi afiŝas en platformoj kiel X, Instagram, TikTok kaj YouTube, vi uzas la platformon de aliulo (aliulan domon). Kiam vi ne plu estas profitdona kaj la reklamistoj aŭ la posedantoj de la firmao ne ŝatas vin, ili cenzuras vin, ili forpelas vin... Kaj vi nenion povas fari kontraŭ tio. Nu, eblas fari ion...

La plej simpla maniero ŝirmi vin de la arbitraj agoj de platformo estas uzi pli ol unu. Se unu platformo fuŝus vian konton, vi ankoraŭ havus aliajn. Mi opinias, ke plej bone estas uzi liberan platformon, kiu apartenas al sencentra reto. Se neniu platformo konvinkas vin, vi povas krei vian propran. Ĉu tio multekostas? Ne. Danke al la ActivityPub-protokolo estas tre malmultekoste krei nodon en la Fediverso. La Fediverso estas granda sencentra reto, per kiu vi povas atingi milionojn da uzantoj. Vi povas elekti PeerTube por alŝuti videojn, Mastodon por krei kaj kunhavigi mallongajn afiŝojn, Lemmy por diskuti kun aliaj homoj...

Vi ankaŭ povas aĉeti domajnon kontraŭ malmulte da mono kaj estigi retejon en luata aŭ hejma servilo. Por pli da protekto kontraŭ cenzuro vi ankaŭ povas estigi kaŝitan Tor-servon

Vi ankaŭ povas krei dissendoliston aŭ grupon en tujmesaĝilo. Per tiu metodo viaj afiŝoj atingos rekte viajn ricevantojn, sen dependi de arbitraj algoritmoj, kiuj povas limigi vian atingopovon. Se la servilo, el kie vi sendas la retpoŝtojn apartenas al vi, vi havas pli da aŭtonomeco.

Resume, lertaĵo por eviti la cenzuron kaj arbitrecon de grandaj posedantoj estas havi propran platformon aŭ kanalon. Se tio ne eblas, plej bone estas havi plurajn kontojn en kelkaj platformoj. Tiel, se vi estas cenzurita en unu, vi ankoraŭ havos la aliajn.

Ne malŝparu vian vivon vidante reklamojn

Vi spektas videon, kiun vi ŝatas. La video estas interrompita. Ĝena reklamo. Denove en la video. Sponsorado. Abonu. Komentu...

Malrapideco, poluado, konsumismo

Ciferecaj reklamoj igas vin aĉeti senutilajn aferojn, kiujn vi ne bezonas, kaj malŝpari valoran tempon. Aldone reklamoj igas, ke retpâgoj ŝarĝiĝu malpli rapide, kaj estigas multege da CO2-emisioj (kaj rekte kaj nerekte).

Reklamoj, kiuj mortigas

Reklamoj ĉiam estis uzataj por trompi niajn perceptojn pere de la psikologio. Reklamantoj vendis tabakon kvazaŭ liberigan simbolon, malsanajn manĝaĵojn kvazaŭ sanajn... Poste okazis problemoj de sano kaj morto al homoj, kiuj estis konvinkitaj per tiuj reklamoj.

Vi pagas ilin per viaj mono kaj tempo

Se vi aĉetas Interrete reklamitan produkton, la parto, kiu kostis al firmaoj produkti kaj vidigi la reklamon, estas pagata de vi: per viaj tempo kaj mono (memoru, ke estas riĉega industrio).

Cenzuro

Vi ne povas esprimi nekonvenciajn politikajn opiniojn, nudeco ne eblas... Reklamantoj ne ŝatas riskojn, ĉio devas esti kontrolita. Se ili ne ŝatas vin, via video ne gajnos monon, ne aperos en la serĉrezultoj. Ĉio, kio ne kontribuas al la konsumismo estos ignorita, ĉar tio ne donas al ili monon.

Sen privateco

Multaj firmaoj gvatas ĉion, kion vi faras en la Interreto, kreante psikologiajn profilojn, kiuj ebligas al reklamantoj plibonigi manierojn kontroli vin.

Vivo sen reklamoj

Pro tio mi blokas la reklamojn de retejoj, videoj (inkludante sponsoradojn), ktp. Per la ŝparita tempo mi povas pli rapide trovi la informon, kiun mi serĉas, kaj legi artikolojn aŭ senatende spekti videojn. Tio ebligis al mi, lerni pli en malpli da tempo kaj pasigi pli da tempo farante tion, kion mi ŝatas fari.

Se mi devas aĉeti ion, mi klopodas inteligente aĉeti ĝin:

  • Kiuj estas la ingrediencoj?
  • Ĉu estas opcioj pli altkvalitaj?
  • Kie ĝi estis produktita?
  • Kiom ĝi kostas?
  • ...

Se mi ŝatas ion kaj volas subteni ĝin, mi faras tion rekte (sen perantoj), por ke ĝi ricevu pli da mono ol tiom, kiom ĝi ricevus, se mi vendus mian tempon al trompaj reklamantoj.

Kompreneble, Interreta reklamado daŭre ekzistos, ĉar ĉiam estos iu sponsorita artikolo, iu video financita de firmao, ktp. Bonŝance eblas eviti multajn reklamojn per programoj kiel uBlock Origin kaj Piped.

Mensogoj pri AI

Estas veziko de aŭtomata lernado, sed tiu teknologio restos. Kiam la veziko eksplodu, la mondo estos ŝanĝita per la aŭtomata lernado. Sed verŝajne ĝi estos pli aĉa, ne pli bona.

Kontraŭe al la atendoj de pesimistegaj AI-antaŭdiristoj, la mondo ne detruiĝos pli rapide danke al la AI. Nuntempaj progresoj en maŝinlernado vere ne proksimigas nin al forta AI, kaj kiel Randall Monroe jam rimarkis en 2018:

Nun. AI iĝas sufiĉe altnivela por kontroli nehaltigeblajn svarmojn da murdistaj robotoj. La Parto, pri kiu mi zorgas. AI iĝas memkonscia kaj ribelas kontraŭ homa kontrolo. La parto, pri kiu ŝajne multaj homoj zorgas

Tio kio okazos al la AI estas la enuiga malnova kapitalismo. Ĝia kapablo konservi la povon venos el la anstataŭigado de kompetentaj, multekostaj homoj per aĉaj malmultekostaj robotoj. Grandegaj lingvaj modeloj estas bonega progreso supera al Markov-ĉenoj, kaj Stable Diffusion povas generi bildojn, kiuj estas nur iom strangaj per sufiĉa ŝanĝado de la komandoj. Mezbonaj programistoj uzos GitHub Copilot por skribi bagatelan kaj ripeteman kodon (bagatela kodo estas taŭtologie neinteresa), kaj la maŝina lernado verŝajne restos utila por skribi kandidatigan leteron por vi. La senŝoforaj aŭtoj povus alveni Iun Baldaŭan Tagon™, kiu bonegos por sciencfikciaj admirantoj kaj teknokratoj, sed multe pli malbonos en ĉiuj flankoj ol, ekzemple, konstrui pli da trajnoj.

La plej grandaj daŭraj ŝanĝoj fare de maŝina lernado estos pli similaj al tiuj ĉi:

  • Malpliiĝo de la laborforto por spertaj kreivaj laboroj.
  • La tuta forigo de homoj en klient-asistadaj roloj.
  • Pli konvinka spamaj kaj trompaj enhavoj, pli skaleblaj fraŭdoj.
  • Serĉil-optimimugitaj amasoj da enhavo, kiu superas en la serĉrezultoj.
  • Amase generitaj libroj (kaj duumaj kaj paperaj), kiuj troos en la merkato.
  • AI-generitaj enhavoj superŝutos la sociajn retejojn.
  • Ĉieaj propagando kaj ŝajnigado, kaj en la politiko kaj reklamado.

La AI-firmaoj daŭre kaj amase produktos rubon kaj CO2-emisiojn, ĉar ili agreseme eltiras ĉiun Interretan enhavon, kiun ili povas trovi, eksterigante kostojn sur la mondan ciferecan infrastrukturon, kaj nutras per tiu hamstrado la servilaron de grafikaj procesoroj por generi siajn modelojn. Ili povus lasi al homoj ian povon por helpi ordigi la enhavon, serĉante la plej malmultekostaj merkatoj kun la plej malfortaj laborleĝoj por konstrui hom-ekspluatantajn laborejojn por nutri la AI-datenmonstro.

Vi neniam fidos alian produktan recenzon. Vi neniam parolos denove al homo en firmao, kiu provizas retkonekton. Sengustaj kaj koncizaj enhavoj plenigos la ciferecan mondon ĉirkaŭ vi. Teknologio kreita por engaĝigantaj amasoj da serviloj — tiuj videoj redaktitaj per AI kun kraketa maŝina voĉo, kiun vi lastatempe vidis en viaj fluoj — estos komercigata kvazaŭ blankan markon kaj uzata por amase promocii produktojn kaj ideologiojn per malgrandega kosto el kontoj de sociaj retejoj, kiuj estos plenigitaj per AI-enhavo, kulturas publikon kaj konformos kun la algoritmo.

Ĉiuj tiuj aferoj jam okazas kaj pli malboniĝos. La estonteco de la enhavo estas sengusta kaj senanima regurgitado de ĉiuj enhavoj, kiuj aperis antaŭ la AI-epoko, kaj la destino de ĉiuj novaj kreemaj enhavoj estas la submetado en la matematika malklariganta amaso.

Tio estos ege profitdona por la AI-magnatoj, kaj por sekurigi ilian investon ili instigis grandegan kaj multekostan tutmondan propagandkampanjon. Por la publiko, la nunaj kaj eblaj estontaj kapabloj de la teknologio estas troigita per egaj promesoj ridinde neeblaj. En fermitaj kunvenoj oni faras multe pli realigeblajn promesojn duone malpliigi la buĝetojn.

La propagando ankaŭ apogas sin sur la mistika sciencfikcia kanono: la minaco de inteligentaj komputiloj kun povo fini la mondon, la malpermesita allogo de nova Projekto Manhattan kaj ĉiuj ĝiaj sekvoj, la longe antaŭdirita singulareco. La teknologio eĉ ne proksimas al la ĉi tiu nivelo, sed la iluzio estas konservita pro la intereso influi la leĝfaristojn por helpi la magnatojn starigi muron ĉirkaŭ ilia nova industrio.

Kompreneble AI prezentas perfortan minacon, sed kiel Randall rimarkas, ne devenas de la AI mem, sed de la homoj, kiuj aplikas ĝin. La usona armeo testas AI-kontrolitajn senpilotajn aviadilojn, kiuj ne estos memkonsciaj, sed ege pliigos la homajn erarojn (aŭ la homan malicon) ĝis senkulpaj homoj mortu. AI-iloj jam estas uzataj por starigi kaŭciojn kaj kondiĉajn liberecojn — ĝi povas meti vin en malliberejon aŭ reteni vin tie. La polico uzas AI-n por vizaĝrekonado kaj «antaŭvida policado». Kompreneble ĉiuj tiuj modeloj fine diskriminacias minoritatojn, senigante ilin je libereco kaj ofte mortigante ilin.

Agresema kapitalismo karakterizas la AI-n. La propaganda veziko estis kreita de investantoj kaj kapitalistoj, kiuj investas monon en ĝi, kaj la rendimento, kiun ili atendas de tiu investo, eliros el via poŝo. La singulareco ne venos, sed la plej realismaj promesoj de AI malbonigos la mondon. La AI-revolucio jam venis, kaj mi malŝatas ĝin.

Provoka mesaĝo

Mi redaktis multe pli flamigan skizon pri ĉi tiu temo kun la titolo «ChatGPT estas la nova tekno-ateista anstataŭo de Dio». Ĝi faras kelkajn sufiĉe akrajn komparojn inter la sekto de ĉifrovalutoj kaj la sekto de la maŝinlernado, kaj inter la religia, neŝanĝebla kaj ege ignoranta fido, ke ambaŭ teknologioj estas la heroldoj de la progreso. Estis amuze skribi ĝin, sed ĉi tio estas probable la plej bona artikolo.

Mi trovis ĉi tiun komenton el Hacker News kaj citis ĝin en la originala skizo: «Verŝajne indas paroli kun GPT4 antaŭ serĉi profesian helpon [por trakti depresion]».

Okaze, ke vi bezonu aŭdi tion ĉi: ne (averto: memmortigo) uzu la servojn de OpenAI por helpi kuraci vian depresion. Trovi kaj aranĝi rendevuon kun terapiisto povas malfacili por multaj homoj — kutimas, ke tio ŝajnu malfacile. Parolu kun viaj amikoj kaj petu al ili helpon por trovi la ĝustan flegon por viaj bezonoj.

Ĉi tiu artikolo estas traduko de la artikolo «AI crap» publikigita de Drew Devault sub la CC BY-SA 2.0-permesilo.