Blua lumo estas emisiita de naturaj fontoj, kiel la suno kaj ekranoj de elektraj aparatoj. Oni konsideras, ke ĉirkaŭ triono de ĉiu la lumo videbla de homoj estas blua. Tro da ricevado de tia lumo kaŭzas gravajn sanajn problemojn.

Legu plu el Malpliigi la ekranan bluan lumon per Redshift

Multaj homoj persone klarigas kial ili protektas aŭ kial ne sian privatecon. Oni aŭskultas de tiuj, al kiuj ne multe gravas, ke ili devas kaŝi nenion. Kiuj zorgas, faras tion por protekti sin kontraŭ senskrupulaj firmaoj, subpremaj ŝtatoj, ktp. Ambaŭ kutime supozas, ke privateco estas persona afero, sed ne estas.

Privateco estas afero kaj individua kaj kolektiva. La datenoj akiritaj de grandaj firmaoj kaj registaroj malofte estas individue uzitaj. Ni povas kompreni, ke la privateco estas individua rajto rilate al komunumo, kiel diras Edward Snowden:

Argumenti, ke la privateco ne gravas al vi ĉar vi ne devas kaŝi ion, ne estas malsama ol diri, ke la gazetarlibereco ne gravas al vi ĉar vi ne devas diri ion.

Viaj datenoj povas esti uzita por bono aŭ por malbono. La datenoj senbezone kaj senpermese kolektitaj kutime estas uzitaj por malbono.

La ŝtatoj kaj la grandaj teknologiaj firmaoj ege malobservas nian privatecon. Multaj homoj silente aprobas argumentante, ke ne eblas fari ion por ŝanĝi tion: la firmaoj havas tro da povo kaj la registaroj faros nenion por ŝanĝi la situacion. Kaj tiuj homoj ja kutimas doni povon al firmaoj, kiuj gajnas monon per iliaj datenoj, kaj diras tiel al la ŝtatoj, ke ili ne estos baro, kiam ili volu realigi politikojn de amasa gvatado. Vere ili damaĝas la privatecon de tiuj, kiuj zorgas.

La kolektiva ago komencas en la individuo. Ĉiu homo devus pripensi, se ri donas proprajn datenojn, kiujn ri ne devus doni, se ri favoras la kreskadon de kontraŭprivatecaj firmaoj kaj, eĉ pli grave, se ri estas rompante la privatecon de siaj proksimuloj. La plej bona maniero protekti la privatan informon estas ne doni ĝin. Per konscia rigardo al la problemo oni povas subteni protektojn, kiuj defendas la privatecon.

La personaj datenoj estas tre valoraj — tiom, ke kelkaj nomas ilin la «nova nafto» — ne nur ĉar ili povas esti venditaj al aliuloj, sed ankaŭ ĉar ili donas povon al tiu, kiu havas ilin. Kiam ni donas ilin al registarojn, ni donas al ili povon, por ke ili kontrolu nin. Kiam ni donas ilin al firmaoj, ni donas al ili povon, por ke ili havu influon sur nia konduto. Finfine la privateco gravas, ĉar ĝi helpas al ni konservi la povon, kiun ni havas sur niaj vivoj, tiun povon, kiun tiom pene ili klopodas forpreni de ni. Mi ne donacos nek fie vendos miajn datenojn, ĉu vi?

Por forigi ĉelojn la sola opcio estas forigi ĝiajn borderojn. Ĉi tie mi havas tabelon, el kiu mi volas forigi tri el la plej supraj ĉeloj, kiuj troas:

Por fari tion ni devas alklaki la Borderoj-butonon, kiu aperas malsupre, kiam ni elektas la forigotajn ĉelojn, kaj poste mi alklakas la butonon Sen borderoj, kiel ni faras en la jena bildo:

Se vi perdiĝas, ĉi tie estas ankaŭ klariga video:

Jen la rezulto:

Malmultaj ciferecaj detektivoj atentas la uzokutimojn de la sociaj retejoj, kiuj povas riveli profundajn dezirojn, animstatojn, ktp. La algoritmo de la sociaj Legu plu el Kiel esplori homojn per sociaj retejoj